Bardzo miło mnie zaskoczył renomowany amerykański dwumiesięcznik The National Interest, głównie zajmujący się polityką międzynarodową w kontekście interesów Stanów Zjednoczonych, który opublikował obszerny artykuł: Poland: Europe's Forgotten Democratic Ancestor. Jego autorem jest Adriel Kasonta, member of the Conservative Party (UK), który korzystając z obchodów 225 rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja w Polsce, przypomniał światu o dość powszechnie nieznanych i pomijanych zasługach Polaków w tworzeniu demokracji w Europie.
Autor w syntetycznej formie przedstawił główne osiągnięcia polskiej tradycji wolnościowej i demokratycznej, nie zapominając również o tolerancji, która na tle dziejów innych państw europejskich musi robić na zachodnim czytelniku mocne wrażenie. W tym kontekście nie omieszkał wspomnieć o wyjątkowo korzystnej sytuacji dla różnych mniejszości etnicznych, które zamieszkiwały ziemie Rzeczpospolitej. Wspomina o tzw. statucie kaliskim – akcie prawnym nadany Żydom przez księcia kaliskiego Bolesława Pobożnego w 1264 roku, który stał się bazą dla osiedlenia Żydów w Polsce, a w późniejszym czasie także dla powstania częściowo autonomicznej wspólnoty żydowskiej w Polsce.
I jeszcze wiele innych wydarzeń, które są oczywiście nam Polakom dobrze znane. Warto jednak przynajmniej rzucić okiem na tekst artykułu, aby się przekonać, które z nich uznał autor za najbardziej istotne dla przypomnienia zachodniemu czytelnikowi. Demokracja szlachecka, dla której wzorem była rzymska republika, tolerancja, umiłowanie wolności, a później nieustające zmagania z zaborcami, głównie Rosją i Niemcami o odzyskanie niepodległości i suwerenności Najjaśniejszej Rzeczypospolitej. My Polacy o tym wiemy, ale także stale musimy pamiętać, chociaż okazuje się, że nie wszyscy chcą. Na przykład Pomaska nie chce.
W ten sposób dochodzimy do dnia dzisiejszego i konkluzji, w której autor napisał:
Currently, May 3 is a holiday celebrated not only in our whole country, but Polish-American pride has been celebrated on the same date. For instance, in Chicago, Poles have marked it with festivities and the annual Polish Constitution Day Parade since 1982 .
Having said that, I hope that the tragic events of the past will never occur again—bearing in mind a new threat coming from Brussels, which just like its violent political predecessors, is trying to divide and rule this one of the greatest nations on earth.
[Mam nadzieję, że tragiczne wydarzenia z przeszłości nigdy się nie powtórzą. Mając na uwadze nowe zagrożenia ze strony komisarzy z Brukseli, który podobnie jak ich napastliwi polityczni poprzednicy, starają się dzielić i rządzić tym jednym z największych i najwspanialszych narodów na Ziemi].
Poland: Europe's Forgotten Democratic Ancestor
